کلمه‌ی کلیدی friend به شما اجازه می‌دهد کلاس یا تابعی را مشخص کنید که بتواند به اعضای private و protected یک کلاس دسترسی مستقیم داشته باشد.

معمولاً اعضای private فقط از داخل خود کلاس قابل دسترسی‌اند، اما با friend می‌توانیم استثنا قائل شویم.

🎯 کاربردهای اصلی

• اجازه‌ی دسترسی یک تابع عادی (خارج از کلاس) به داده‌های خصوصی کلاس.

• اجازه‌ی دسترسی کلاس دیگر به داده‌های خصوصی کلاس.

• وقتی لازم است چند کلاس یا تابع، به صورت نزدیک با هم کار کنند.

🟢 1. تابع دوست (Friend Function)

یک تابع عادی را می‌توان به‌عنوان دوست یک کلاس تعریف کرد تا به اعضای private آن دسترسی داشته باشد.

#include <iostream>
using namespace std;

class Box {
private:
    int width;
public:
    Box() : width(10) {}

    // اعلان تابع دوست
    friend void printWidth(Box b);
};

// تعریف تابع دوست
void printWidth(Box b) {
    // می‌تواند به width دسترسی مستقیم داشته باشد
    cout << "Width: " << b.width << endl;
}

int main() {
    Box b;
    printWidth(b);  // ✅ دسترسی به private
    return 0;
}

📌 خروجی:

Width: 10

🟢 2. کلاس دوست (Friend Class)

یک کلاس کامل را می‌توان دوست کلاس دیگر کرد تا تمام توابع آن کلاس به اعضای private/protected کلاس دوست‌شده دسترسی داشته باشند.

#include <iostream>
using namespace std;

class Engine {
private:
    int power;
public:
    Engine(int p) : power(p) {}
    friend class Car;   // ✅ Car دوست Engine است
};

class Car {
public:
    void showPower(Engine e) {
        cout << "Engine power: " << e.power << endl; // دسترسی مستقیم
    }
};

int main() {
    Engine e(250);
    Car c;
    c.showPower(e);
    return 0;
}

📌 خروجی:

Engine power: 250

🟢 3. دوست کردن تابع عضو کلاس دیگر

می‌توان یک تابع خاص از کلاس دیگر را به عنوان دوست معرفی کرد:

class A {
    friend void B::specificMethod();
};

🏷️ نکات مهم

• friend قوانین OOP را نقض نمی‌کند بلکه یک استثنای کنترل‌شده است.

• دوستی وارثی (inherited) نیست؛ اگر B دوست A باشد، فرزند B خودکار دوست A نمی‌شود.

• دوستی دوطرفه نیست؛ اگر A دوست B باشد، B خودکار دوست A نیست (باید جداگانه تعریف شود).

• بهتر است فقط در صورت نیاز واقعی استفاده شود تا اصل کپسوله‌سازی (Encapsulation) حفظ شود.

✅ خلاصه

نتیجه:
friend راهی است برای ایجاد همکاری نزدیک بین کلاس‌ها یا توابع بدون شکستن کامل اصل مخفی‌سازی، اما باید با دقت استفاده شود تا ساختار کد شلوغ و ناامن نشود.